SOSYAL AĞLARIN TÜRKÇEYE OLAN ETKİSİ
SOSYAL AĞLARIN TÜRKÇEYE OLAN
ETKİSİ
Özet
Bir
milletin bilgi, duygu ve düşünce birikiminin, kültürel özelliklerinin bir göstergesi
olan dil, insanoğlunun en önemli iletişim aracıdır. Kültürel etkileşim ve
değişim ile doğru orantılı olan dil canlıdır ve sürekli gelişim içindedir.
İçinde bulunduğu toplumun yaşam tarzındaki değişimler kullanılan dile yeni
kelime ve kavramlar eklemektedir. Son yıllardaki
gelişmelerle maliyeti azalan teknolojik aletler her evin vazgeçilmezi durumuna
gelmiştir. Genel Ağ ortamında
kullanılmaya başlanan sosyal ağlar da bu vazgeçilmezin en önemli ayağını
oluşturmaktadır. Sosyal ağlar aracılığıyla kültürel etkileşimin hat safhaya
ulaşması yaşam tarzlarının değişmesine, doğal olarak da kullanılan dilde
değişimlere neden olmaktadır. Bu çalışmada ise sosyal ağların Türkçeye olan
etkisi araştırma amacı olarak seçilmiştir. Nitel bir araştırma olan bu çalışma,
tekil tarama modeli kullanılarak Gültepe İmam Hatip Ortaokulu öğrencileri
üzerinde araştırma yapılmıştır.
Anahtar
Kelimeler: Türkçe
1,
Sosyal Ağlar 2,
Etkileşim 3
THE EFFECT OF THE TURKISH SOCIAL NETWORK
Abstract
Language is the vehicle of communication by means of which we can express a nation’s information, emotions, thoughts and cultural specialties. Language is always in progress and always related with culture. The changes in the culture and society add new words to the langue. The technological devices with the improvements in that field are found in every house. The social networks are key factors that are used in general network fields are also common. The social network change affects the language that we use in our daily life. Because the culture is affected by the network and technology and this changes our language. İn this workshop we try to understand and figure out the affects of social networks on Turkish language. We choose Gültepe İmam Hatip secondary school students to search this subject.
Keywords: Turkish 1, Social Network 2, İnteraction 3
Giriş
Dil,
hem zihinsel gelişmenin göstergesi hem de anlamanın aracıdır. Bu tanım, dilin
çocuğun bilişsel ve sosyal gelişiminde ne denli önemli bir yer kapsadığını
açıkça ortaya koymaktadır. Dil aynı zamanda çocuğun sosyal beceriler
edinmesinin ve bu becerileri kullanmasının da aracı ve ön koşuludur. Sosyal
becerilerin başında gelen iletişim, bunu gerçekleştirecek araç olan dilin de
gelişmesine bağlıdır.(Özbay ve Melanlıoğlu,2008, ss.30-45) Dilin özelliklerinden birisi, düşünce ile iç
içe olmasıdır. Düşünceler dil yardımıyla ortaya konarak başkalarına iletilir.
Düşüncelerin gelişmesini sağlayan temel unsur, kelimelerdir. Kelime ve kavram
zenginliği düşünme sürecinde akılcılığa ve düşünce zenginliğine işaret
eder.(Budak,2000,s.92) İnsanın kelime ve kavram yönünden zengin bir birikime
sahip olması, düşüncede de zengin olmasını sağlar. Bu nedenle Türkçe eğitiminde
kelime öğretimine ayrı bir önem verilmesi gerekmektedir. Sosyal ağların
son zamanlarda gerek yurt dışında gerekse Türkiye’de sıklıkla kullanılması,
eğitimde de kullanılır mı sorusunu ortaya çıkarmış ve bununla ilgili
araştırmalara çalışılmaya başlanmıştır.
Son yıllarda bilim ve teknolojideki gelişmeler ve eğitimde
internetin yaygınlaşması, sosyal ağların giderek yaygınlaşmasına sebep
olmuştur. Türkiye, sosyal ağları etkin bir şekilde kullanan özellikle de
Facebook sayfasını en yaygın kullanan ülkelerden birisidir. “Sosyal ağ sitelerinin kullanım kolaylığı,
bilgilerin hızla güncellenebilmesi ve kolaylıkla paylaşılabilmesi
kullanıcıların büyük ilgisini çekmiştir. Hem sosyal ağların sayısı, hem de
kullanıcılarının sayıları günden güne artarak yayılımları hızlanmıştır.
Facebook diğer sosyal ağlardan daha fazla kullanıcı sayısına sahip olması ve
öğrenciler tarafından daha fazla tercih edilmesi nedeniyle birinci sırada yer
almaktadır” (Akkoyunlu, ve Soylu,
2011,ss441-453)
“Ülkelere göre son altı ayda facebook kullanım grafiği aşağıdaki
şekilde görülmektedir. Buna göre Türkiye, son altı ay içerisinde, Facebook
sitesini en yaygın kullanan Dünyanın altıncı ülkesidir”( Socialbakers, 2011)
Tablo I
Ülkelere göre Facebook Kullanım Listesi
Country
|
|||||
1.
|
155892160
|
+145
380
|
+0.09%
|
50.25%
|
|
2.
|
45019840
|
+8
596 860
|
+23.60%
|
3.84%
|
|
3.
|
43523740
|
+3
104 880
|
+7.68%
|
17.91%
|
|
4.
|
42199880
|
+14
261 000
|
+51.04%
|
20.98%
|
|
5.
|
33597260
|
+4
243 920
|
+14.46%
|
29.87%
|
|
6.
|
31526840
|
+791
740
|
+2.58%
|
40.52%
|
|
7.
|
30485180
|
+147
740
|
+0.49%
|
48.89%
|
|
8.
|
27720300
|
+1
749 380
|
+6.74%
|
27.75%
|
|
9.
|
24104320
|
+1
051 980
|
+4.56%
|
37.22%
|
|
10.
|
23251200
|
+2
017 020
|
+9.50%
|
28.26%
|
İnternetteki
evrensel iletişimde yazı, ses ve görüntü aynı ortamda kullanılmakta; bu durum
iletişimi diğer geleneksel medya türlerine göre daha etkin kılmaktadır. Böylece
internet; gazete, radyo ve televizyonun üstünlüklerini aynı ortamda bir araya
getirerek güçlü bir enformasyon sunumu gerçekleştirmektedir. İnternet
kullanıcıları, sanal iletişim sayesinde oluşan ortamlarda farklı kültürlerde
yaşayanlarla yakınlaşmakta ve kültürel etkileşim içine girmektedirler. Şüphesiz
bu etkileşimden en fazla etkilenen unsurlardan birisi de dilin
yapısıdır.(Yaman, 2007) Sosyal iletişim ağları gelişimindeki hız, pek çok yabancı sözcüğün (blog, pokes,
gifts vb.) kullanılarak dilimize yerleşmesine neden
olmuş, e-posta, anında mesajlaşma programları ve yazı yazılan platformlarda
aynı anda bir çok kişinin birlikte haberleşebiliyor, düşüncelerini
paylaşabiliyor ya da sohbet edebiliyor olması kullanılan dili farklılaştırmış, düzgün
Türkçe kullanımına önem verilmediği için Türkçe zarar görmüştür. Alfabede
olmayan harfleri mevcut harflerin yerine kullanmak (v yerine w, k yerine q),
bazı harfleri kelimeden atmak (geliyorum yerine geliom), benzer sesli harfleri
birbirinin yerine kullanmak (seviyorum yerine sefiom, canım yerine janem),
cümleyi yarı Türkçe yarı başka bir dil ile kurmak (okeydir abi ben olayı
finişledim geliyorum) bu duruma örnek
verilebilir. Özensizlik, yanlış kullanım, bilinçsiz ve duyarsız kullanımlar, ayrıca
gençler arasında çok yaygın olarak argo kullanımı da dil kirliliğine, dilin
yozlaşmasına neden olmaktadır. (Akkayunlu, Yımaz Soylu, 2010)
Anlaşmamızı, duygu ve düşüncelerimizi ifade etmekte ki en büyük
iletişim aracımız dildir. Dilin bu özelliğinin yanında kültür taşıyıcısı olma,
farklı toplulukları bir arada tutma gibi önemli özellikleri vardır. Bu saydığım
nedenlerden ötürü ki yetişen neslin dilini iyi kullanması ve kendilerini
birbirine bağlayan bu aracın varlığını devam ettirmesi gerekir.
Bu çalışmada
hayatımızın bu kadar içinde
yer alan sosyal ağların ortaokul öğrencileri üzerindeki etkisini ortaya
çıkarmak amaçlanmıştır. Yukarıda öneminden bahsettiğimiz “dilin” sınırlandırılması
yapılarak araştırılmaya çalışılacaktır. Bu araştırmaya Gültepe İmam Hatip
Ortaokulu 5 ve 8. Sınıf öğrencilerinin kullandıkları Türkçe: ses özelikleri,
kelime, söz dizimi ve imlâ olmak üzere dört ana düzlemde ele alınacak ve “Sosyal medyanın öğrencilerin kullandıkları
Türkçeye olan etkisi nedir?” sorusunun cevabı araştırılacaktır.
Yöntem
1. Araştırma Modeli ( Deseni):
Tekil tarama modeli: Araştırmayı tek değişkene odaklayarak onun
belirli bir andaki veya belirli bir dönemdeki değişimini inceleyen model tekil
tarama modelidir. Bu araştırmada da sosyal ağların 5 ve 8. sınıf öğrencilerinin
kullandığı Türkçeye olan etkisi araştırılmıştır. Bu süreçte öğrencilerin
kullandığı Türkçenin nasıllığı, derslerine giren Türkçe öğretmenlerinin
görüşlerine dayanarak ortaya konulmuş,
Ek1’deki tabloya göre değerlendirmeler yapılmıştır.
2. Evren ve Örneklem/Çalışma Grubu:
Bu çalışmada evren tüm 5 ve 8. sınıf
öğrencileridir. Ancak bu çalışmada tüm Türkiye’deki öğrencilere ulaşmak çok
güçtür. Örneklem olarak İstanbul’un Kâğıthane ilçesinde bulunan Gültepe İmam
hatip Ortaokulu seçilmiştir. Bu okulda bulunan on altı sınıf öğrencinin (480
öğrenci) kullandıkları Türkçe örneklem olarak seçilmiştir.
Bulgular
Bu
bölümde Gültepe İmam Hatip Ortaokulu’nda bulunan Türkçe öğretmenlerine
uygulanan “Sosyal Ağlar Türkçe Kullanım Ölçeği”nin sonuçları değerlendirilmiş
ve öğretmenlerin görüşlerinden hareketle öğrencilerin kullandıkları Türkçedeki
hatalar ifade edilmeye çalışılmıştır.
Ölçeğimizi
değerlendiren Türkçe öğretmenlerinin ortak görüşü olarak 5 ve 8. sınıf
öğrencilerinin kullandıkları yabancı kelimeler yaş seviyesinin artmasıyla doğru
orantılı olmaktadır. Öğrencilerimiz sosyal ağları etkin bir şekilde
kullanmakta, farklı kültürlerle etkileşim içine girip kullandığı Türkçeye yeni
kelimeler katmaktadır. Genel Ağ ortamında kullanılmaya başlanan bu kelimeler
günlük hayatta da kullanılmaya başlanmakta ve bu değişimlerle öğrencilerimizin
cümle yapısı değişmektedir. Öğretmenlerin görüşlerinden hareketle öğrencilerin
kullandığı Türkçedeki değişimler üç başlık altında incelenmiştir.“ Sık
kullanılan yabancı kelimeler, yanlış kullanılan kelimeler, yanlış kurulan
cümleler.”
1.
Sık Kullanılan Yabancı Kelimeler
Tablo:1
Yabancı Kelimeler Türkçe
Karşılıkları
detone olmak ses kayması, tonu
bulamama
fenomen görüngü ve olay, olağanüstü şey,
marjinal sıra dışı, uç, uçta
free serbest, bedava
documentry belgesel
start almak başlamak
center merkez
relax olmak rahatlamak
e-mail e-ileti
komünikasyon iletişim
cv özgeçmiş
okey tamam
trend eğilim
spontane kendiliğinden
link bağlantı
exit çıkış
check etmek kontrol etmek
feedback geribildirim
full-time tam gün
koordinasyon eşgüdüm
adapte olmak uyum sağlamak
laptop dizüstü bilgisayar
provoke etmek kışkırtmak
jenerasyon nesil, kuşak
objektif nesnel, tarafsız
star yıldız
perspektif bakış açısı
entegre olmak bütünleşmek
nick name takma ad
partner eş
okeylemek onaylamak
fenomen görüngü ve olay, olağanüstü şey,
marjinal sıra dışı, uç, uçta
free serbest, bedava
documentry belgesel
start almak başlamak
center merkez
relax olmak rahatlamak
e-mail e-ileti
komünikasyon iletişim
cv özgeçmiş
okey tamam
trend eğilim
spontane kendiliğinden
link bağlantı
exit çıkış
check etmek kontrol etmek
feedback geribildirim
full-time tam gün
koordinasyon eşgüdüm
adapte olmak uyum sağlamak
laptop dizüstü bilgisayar
provoke etmek kışkırtmak
jenerasyon nesil, kuşak
objektif nesnel, tarafsız
star yıldız
perspektif bakış açısı
entegre olmak bütünleşmek
nick name takma ad
partner eş
okeylemek onaylamak
Tablo:1
incelendiğinde öğrencilerimizin sosyal ağlarda kullandığı en sık kelimeler
belirtilmektedir. Genel Ağ dilinin İngilizce olması ve teknolojik gelişmelerin
gelişmiş ülkelerden başlayarak ülkemize doğru bir yol seyretmesi, kullanılan
terimlerin de yabancı olmasına neden olmaktadır. Yabancı kaynaklı kelimelerin
dilimize girişiyle birlikte bu kelimelere karşılık olan Türkçe kelimelerin kullanımı
azalmaya başlamaktadır. Bu durum zamanla Türkçe kökenli bir kelimenin
unutulmasına yol açmaktadır. Kullanımdan düşen her Türkçe kelime, kültürümüzden
bir parçayı koparıp götürecektir. Çünkü kelimelerimiz deyimlerimizde,
atasözlerimizde, manilerimizde, bilmecelerimizde, türkülerimizde,
şarkılarımızda, şiirlerimizde, destanlarımızda yaşamaktadır. Bir kelimeyi
kaybetmemiz demek, bu kelimenin geçtiği bir deyimi, bir atasözünü, bir
bilmeceyi kaybetmek demektir. Geçmişte yaşanan toplumsal olayları kısa ve özlü
sözlerle anlatan deyimlerimizin, atasözlerimizin kaybolması ise geçmişimizle
bugünümüz arasındaki bağların kopması anlamına gelmektedir.
2.
Yanlış
Kullanılan Kelimeler
Tablo:2
___________________________________________________________________________________
Yanlış Kullanım
Doğru Kullanım
___________________________________________________________________________________
Mrb Merhaba
Nbr Ne
haber
Nslsn Nasılsın
Şmd Şimdi
Ok Oldu
Cnm Canım
Tmm Tamam
Grş Görüşürüz
Ewt Evet
Slm Selam
Herkez Herkes
Taxi Taksi
Bnm Benim
Msj Mesaj
Sry Üzgünüm
Ynlz Yalnız
Slm Selam
Öpt Öptüm
Kib Kendine
iyi bak
Sa Selamün
Aleyküm
Tablo:2’de
öğrencilerin sosyal ağlardan hareketle ileti dilinde de sıkça kullandıkları
kelimeler belirtilmiştir. Bunlar, öğrencilerin kolay söyleyiş özelliğinden
hareketle sosyal ağlarda hızlı iletişim kurabilmek amacıyla ürettikleri bir
yazı türüdür. Bu yazı türünde ünlü harflerin kullanılmadığı göze çarpmaktadır.
Sosyal ağların kültürümüze etkisinden kaynaklanan bu etki dilimizin doğru
kullanılmasına ve gelişimine engel olmaktadır.
3.
Yanlış Kurulan Cümleler
Tablo:3
Yanlış Cümleler Doğru
Cümlerler
___________________________________________________________________________________
Yhaa cook gzl olmus cnm saol yha!
:D Çok
güzel olmuş canım. Sağ ol.
Ayyhh cook gzl olmus yhaa thanks
xD Çok
güzel olmuş, teşekkürler.
Ouuff Cok sıkıldımm! Çok
sıkıldım.
ookk Dattluu çıkmışsın yhaa xD Çok
tatlı çıkmışsın.
Wauwww Tskrlr spr almus :P:P:P Teşekkürler,
süper olmuş.
coook kotu cikmisizz sil bu
fotoyuuu!!! Çok
kötü çıkmışız. Bu fotoğrafı sil.
bu Adam ndn war bu fotodaa! Bu
adam bu fotoğrafta neden var?
Tablo:3
incelendiğinde öğrencilerin cümleleri yanlış kurduğu ve sözcükleri yanlış
kullandığı görülmektedir. Anlamsız kelimelerin yanında Türkçe kurulan
cümlelerde yabancı sözcüklerin kullanıldığı görülmektedir. Harf tekrarlarının
sıkça olduğu ve genellikle kısa cümlelerin tercih edildiği bulgular
arasındadır. Günümüzde sıkça konuşulan kuşak farklılığının en büyük göstergesi
bu tabloda göze çarpmaktadır. Sosyal ağların etkisiyle konuşma dili ile yazı
dili arasında olumsuz anlamda bir değişim ve farklılık göze çarpmaktadır.
Tartışma ve Sonuç
İnsanoğlunun
en önemli iletişim aracı olan dilin değişim ve gelişim içinde olduğu ve sosyal
ağlar aracılığıyla bu değişim ve gelişimin hat safhalara ulaştığı bu
araştırmada bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bizim dilimiz olan Türkçe ise bu
değişimden nasibini almaktadır. Bu araştırmada 5 ve 8. sınıf öğrencileri
üzerinde sosyal ağların Türkçeye olan etkisi inceleme konusu olarak seçilmiş ve
Türkçe öğretmenlerinin görüşlerinden hareketle değerlendirmelere ulaşılmıştır.
Bu değerlendirmelere göre:
·
Yabancı
kelimeler sıkça kullanılmaktadır.
·
Ünlü
harfler kelimelerden atılmaktadır.
·
Türkçe
cümle yapısı kullanılmamaktadır.
·
Anlamsız
söz grupları kullanılmaktadır.
·
Harf
tekrarlarına sıklıkla yer verilmektedir.
·
Noktalama
işaretleri önemsenmemektedir.
·
Büyük
harflerin yazımı hatalı kullanılmaktadır.
Sonuç
olarak öğrencilerin kullandığı konuşma dili ile yazı dili arasında büyük
farklılıklar vardır. Öğrencilerin Türkçeyi önemsememesi kültürümüzün taşıyıcısı
olan dili yıpratmakta ve yozlaştırmaktadır. Yapılması gereken öğrencilere
sosyal ağların doğru kullanımı hakkında eğitim verilerek dilin önemi kavratılmalıdır.
Bu çalışmalar okul düzeyinde yapılmakla
kalınmamalı bir devlet politikası haline getirilmelidir.
Kaynakça
1. Akkoyunlu, B. ve Soylu, M. Y. (2011). Sosyal
iletişim ağları ve dilin yanlış kullanımı üzerine nitel bir çalışma. İlköğretim Online, 10(2), 441-453.
2.
Budak, Y. (2000). Sözcük
Öğretimi ve Sözlüğün İşlevi. Dil Dergisi. S. 92
3.
Özbay, M. Melanlıoğlu, D.
(Haziran 2008).Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt:V,
Sayı:I, ss.30-45 Erişim Tarihi: 10
Aralık 2015, http://efdergi.yyu.edu.tr
4.
Öktem, A. (2005). Araştırma
Modelleri. Ankara
5.
Socialbakers(2011). Facebook
statistics turkey.
6.
Yaman, H. Erdoğan, Y. (2007). İnternet Kullanımının Türkçeye
Etkileri. Journal of Language and
Linguistic Studies Vol.3, No.2 Erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://www.jlls.org
Güzel bir çalışma olmuş.
YanıtlaSilBu yorum yazar tarafından silindi.
YanıtlaSil